De NVWA legt op dit moment de laatste hand aan een draaiboek voor het scenario dat in Nederland een uitbraak van Xylella wordt vastgesteld. Zowel Anthos als LTO hebben aangegeven dat in het geval er sprake is van een uitbraak er zeer nauwe en intensieve afstemming tussen de overheid en de brancheorganisaties plaats dient te vinden.

Beide organisaties hebben aangegeven dat het onderscheid tussen een vondst en een uitbraak helder moet worden gemaakt en dat alle lidstaten de criteria daarvoor ook op eenzelfde manier moeten hanteren.
Een vondst zal in principe gerelateerd zijn aan een recent geïmporteerde zending waarbij het aannemelijk is dat de planten al besmet waren. Cruciaal is dat er geen besmette vectoren worden aangetroffen.
Er is sprake van een uitbraak als er geen link is met een recente importpartij en er besmette vectoren in de omgeving worden aangetroffen.

De heer Bram de Hoop van de NVWA gaf in een korte presentatie een reflectie van de technische besprekingen die in het maandelijks Brusselse fytosanitair overleg tussen alle lidstaten over Xylella gevoerd worden. De ontwikkelingen in dit dossier worden in Brussel door de Commissie en alle EU lidstaten met argusogen gevolgd.
Nederland heeft bij de Commissie een voorstel ingediend voor aanpassing van de voorgeschreven noodmaatregelen bij een uitbraak. Uitgangspunt is dat in plaats van afbakening gedurende vijf jaar er heel intensieve toetsing moet worden uitgevoerd. Afgewacht moet worden of de Commissie bereid is om dit voorstel in behandeling te nemen.

Het Ministerie van Economische Zaken heeft LTO en Anthos gevraagd om een inschatting te maken van de financiële schade voor het bedrijfsleven bij een eventuele uitbraak.

Vanaf 2017 bestaat de mogelijkheid van EU co-financiering ter vergoeding van gemaakte kosten die verband houden met het vernietigen van planten als gevolg van een vondst. De precieze criteria hiervoor zijn nog niet definitief vastgesteld. Het beschikbare budget is echter beperkt en zowel vanuit veterinair als fytosanitair oogpunt kan daar aanspraak op worden gemaakt.

De NVWA heeft benadrukt dat het van groot belang is dat bij het eventueel aantreffen van Xylella dit direct gemeld wordt, met name om te voorkomen dat een vondst leidt tot een uitbraak. Op grond van de Europese fytosanitaire wetgeving geldt er een meldingsplicht.
Door het bedrijfsleven is opgemerkt dat bedrijven, zeker als ze uitgangsmateriaal produceren, op zich wel bereid zijn om materiaal te toetsen, maar daar niet toe overgaan vanwege de mogelijke consequenties van een positieve uitslag. De strikte Europese wetgeving blokkeert daardoor eigenlijk adequate maatregelen van het bedrijfsleven. Om naar de toekomst als sector garanties te bieden dat boomkwekerijproducten vrij zijn van Xylella is het namelijk essentieel dat op basis van toetsing is vastgesteld dat uitgangsmateriaal vrij is van Xylella. Afgesproken is om hierover nog separaat overleg te voeren.